Jak wybrać projekt domu?
Budowa wymarzonego domu to poważna inwestycja, którą warto dokładnie przemyśleć. Zakup działki budowlanej to dopiero początek długiej drogi do własnego kąta. Kolejnym etapem, z którym musi zmierzyć się inwestor jest wybór odpowiedniego projektu domu, zaplanowanie ilości i rozmieszczenia pomieszczeń, ilości kondygnacji oraz ich przestrzeni. Jak wybrać projekt domu, by później nie żałować swojej decyzji? Na co szczególnie warto zwrócić uwagę? Czy warto postawić na gotowy projekt, czy też lepiej wybrać projekt na zamówienie?
Przed wybraniem projektu domu
Pierwszym i jednocześnie bardzo ważnym etapem, na którym należy skupić się jeszcze przed wyborem projektu domu jest dokładne zapoznanie się z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego lub uzyskanie decyzji o Warunkach Zabudowy. Projekt, który jest niezgodny z gminnymi zapisami odnośnie zabudowy mieszkalnej może skutkować odrzuceniem wniosku o pozwolenie na budowę domu. Ważne są jednak nie tylko zapisy gminne, ale również ogólne uwarunkowania przestrzenne działki. Dobry projekt domu będzie nawiązywał do rodzaju działki, co sprzyjać będzie nie tylko energooszczędności, ale również nasłonecznieniu pomieszczeń. Wąskie działki np. wymagają większej uwagi, jeśli chodzi o optymalne zagospodarowanie dostępnego terenu niż działki duże i szerokie, gdzie nie trzeba się o to martwić. Warto zwrócić również uwagę na rejon kraju, w którym planujemy budowę domu – chodzi nie tylko o samo ukształtowanie terenu, ale również o warunki pogodowe – inne projekty sprawdzą się na dom typowo górski, a inne na domek w centrum kraju.
Projekt domu gotowy czy indywidualny?
W Internecie dostępnych jest dziś bardzo dużo gotowych projektów domów, które można nabyć za stosunkowo niewielkie pieniądze. Jest to rozwiązanie tańsze, jednak należy mieć na uwadze, że inwestor może być zmuszony do pewnych kompromisów, jeśli chodzi o ostateczny efekt, zwłaszcza jeśli posiada niestandardowy pomysł na własne cztery kąty. Oczywiście możliwa jest adaptacja gotowego projektu do indywidualnych potrzeb domowników i możliwości przestrzennych działki, jednak należy liczyć się z tym, że projekt chroniony jest prawami autorskimi, a każda zmiana w projekcie to dodatkowe koszty wpływające na ostateczną cenę projektu domu. Jeśli zmian jest dużo, lepszym rozwiązaniem może okazać się projekt indywidualny domu. Zaletą tego typu rozwiązania jest możliwość idealnego dostosowania gotowego domu do własnych preferencji, a także do nietypowych warunków terenowych działki, jednak może być to znacznie bardziej kosztowne niż w przypadku projektu gotowego.
Bez względu na to, czy inwestor zdecyduje się na gotowy projekt domu czy zamówi indywidualne rozwiązanie, warto dopilnować, by był on wystarczająco szczegółowy i uwzględniał wszystkie parametry, które będą niezbędne wykonawcy podczas budowy.
Projekt domu – najważniejsze parametry
Pierwszym parametrem, który należy uwzględnić przy wybieraniu projektu domu jest wielkość potrzebnej dla domowników przestrzeni. Jak wybrać projekt domu, by za parę lat nadal być zadowolonym z decyzji? Wielkość budynku i ilość pomieszczeń zwykle wybiera się w oparciu o liczbę domowników oraz ich indywidualne preferencje i styl życia. Na metraż wpływa oczywiście nie tylko ilość pokoi, ale również ich wielkość – warto przemyśleć, które pomieszczenia powinny być większe, a które można z powodzeniem pomniejszyć. Należy ponadto pamiętać, że metraż domu to nie tylko pokoje i kuchnia, ale także łazienki, ciągi komunikacyjne oraz pomieszczenia dodatkowe – wszystko to razem będzie trzeba potem ogrzać i opłacić.
W Polsce najpopularniejsze są domy o powierzchni 120-180 m2. Warto dodać, że przy wyborze projektu domu warto zwrócić uwagę nie tylko na przestrzeń, której potrzebujemy obecnie, ale również uwzględnić ewentualną przestrzeń, której możemy potrzebować w przyszłości – chodzi tu między innymi o osoby pracujące w domu lub zakładające możliwość powiększenia rodziny. Dobrym rozwiązaniem jest projekt domu, który uwzględnia możliwość adaptacji przestrzeni nieużytkowanej w przyszłości, gdy zajdzie taka potrzeba. Oczywiście należy już na tym etapie pamiętać, że większa powierzchnia domu to zwykle większe koszty eksploatacyjne, z którymi trzeba będzie liczyć się w przyszłości.
Projekt domu – bryła budynku i ilość kondygnacji
Najbardziej praktycznymi i jednocześnie ekonomicznymi w budowie i późniejszej eksploatacji są budynki o bryle prostej. Zwykle ich bryła zbliżona jest do kwadratu lub prostokąta, a dach jest dwuspadowy. Właściciele działek nietypowych mogą natomiast zdecydować się na projekt domu w kształcie litery T, U lub L, co pozwoli na bardziej optymalne zagospodarowanie dostępnego terenu.
Najpopularniejsze projekty domów to budynki parterowe, które są łatwiejsze w budowie niż typowe budynki wielokondygnacyjne. Brak schodów to rozwiązanie bardzo dobre dla rodzin z dziećmi lub osób starszych i niepełnosprawnych, które miałyby trudności z poruszaniem się między kondygnacjami. Wadą tego typu rozwiązania jest jednak duża powierzchnia podłogi na gruncie, co w przypadku niewielkich działek budowlanych nie jest korzystne.
Kolejna możliwość to popularne domy z poddaszem użytkowym. Ich zaletą jest możliwość adaptacji poddasza z czasem, np. gdy rodzina się powiększy i wyodrębnienie w budynku strefy dziennej i nocnej. Niestety skosy w kondygnacji poddasza użytkowego mogą utrudniać aranżację przestrzeni. Dobry architekt wnętrz sprawi jednak, że pomieszczenie ze skosami nie tylko będzie funkcjonalne, ale również zyska bardzo oryginalny charakter.
Jeśli inwestor wybierze projekt domu wielokondygnacyjnego, pozostaje decyzja co do położenia schodów. Jeśli powierzchnia budynku jest wystarczająco duża, można wygospodarować osobną przestrzeń na klatkę schodową wychodzącą z korytarza, co ułatwi podział stref domu na dzienną i nocną. W przypadku budynków o mniejszej powierzchni sprawdzą się np. schody wychodzące z salonu. Dobry projekt aranżacji wnętrz uczyni wówczas z tego typu schodów bardzo ciekawy estetycznie i reprezentacyjny element wystroju salonu.
Rozmieszczenie pomieszczeń w domu
Każdy, kto zastanawia się, jak wybrać projekt domu, by nie żałować swojej decyzji w przyszłości, powinien szczególną uwagę poświęcić usytuowaniu pomieszczeń. Najlepszym pomysłem jest rozmieszczenie pomieszczeń zgodnie ze stronami świata. Pokoje dzienne, które znajdą się od południowej strony domu będą najlepiej nasłonecznione w ciągu dnia, a co za tym idzie – koszty związane z oświetleniem sztucznym będą tu mniejsze. Od południa warto umieścić salon, gabinet, jadalnię i inne pomieszczenia, które w ciągu dnia będą najintensywniej użytkowane. Pomieszczenia używane rzadziej jak kuchnia czy sypialnia mogą znaleźć się od innej strony budynku. Strona północna sprawdzi się np. w przypadku garażu, pomieszczeń gospodarczych oraz pomieszczeń pomocniczych. Wschód to natomiast bardzo dobre miejsce na sypialnię, a zachód na łazienkę lub pomieszczenia, w których przebywa się popołudniami.
Już na etapie projektu domu dobrze ponadto zdecydować o rozmieszczeniu łazienek, toalet i kuchni. Warto również zastanowić się, czy kuchnia będzie osobnym pomieszczeniem, czy też stanowić będzie aneks w salonie – oba te rozwiązania posiadają oczywiście swoich zwolenników i przeciwników.
Piwnica i garaż
Jeszcze do niedawna piwnica w domu była koniecznością, nie tylko ze względu na lokalizację spiżarni, ale również kotłowni, warsztatu czy nawet garażu. Dziś podpiwniczone budynki powoli stają się coraz mniej popularne, głównie ze względu na koszty związane z wykonaniem odpowiedniej izolacji przeciw wodnej. Piwnica to nie najlepsze rozwiązanie dla działek, które znajdują się na terenie podmokłym lub regularnie zalewanym – wilgoć może stanowić poważne zagrożenie dla konstrukcji całego budynku. Dobrym pomysłem jest natomiast wybór projektu domu z piwnicą w przypadku małej działki położonej w miejscu, gdzie plan zagospodarowania terenu uniemożliwia wykonanie dodatkowego piętra w budynku mieszkalnym – wówczas można zyskać dodatkową przestrzeń właśnie pod ziemią. Podpiwniczenie sprawdzi się również w przypadku domów na skarpie.
Powoli odchodzi się od garaży umieszczonych w podpiwniczeniu. Związane jest to przede wszystkim z problemami w eksploatacji. Zjazd do garażu i wyjazd z niego jest trudny, jeśli ten znajduje się w piwnicy, a ponadto gwałtowne opady deszczu lub śniegu są wówczas dodatkową przeszkodą, dlatego dziś garaż najczęściej umieszcza się w bryle budynku (poziom 0) lub stawia się na garaż wolnostojący, którego projekt nawiązuje do projektu domu. Garaż w bryle budynku to mniej zajętego miejsca na działce, jednak może być to związane z większymi stratami ciepła i wyższymi kosztami ogrzewania.
Miejsce na kotłownię i pomieszczenia dodatkowe w projekcie
Należy pamiętać, że dobry projekt domu to nie tylko właściwe rozmieszczenie pomieszczeń mieszkalnych i odpowiednia ich powierzchnia, ale również uwzględnienie użytkowych pomieszczeń dodatkowych, bez których ciężko będzie korzystać z domu. Mowa tu np. o kotłowni, której powierzchnia powinna być zaplanowana tak, by bez problemu zmieścił się tam wybrany kocioł z zasobnikiem, a także odpowiedni zapas opału. Jeśli w domu ma znaleźć się pralnia, pomieszczenie gospodarcze, garderoba, warsztat lub spiżarnia, projekt domu powinien je uwzględniać, w przeciwnym razie konieczne będzie wydzielenie powierzchni z sąsiednich pomieszczeń, kosztem ich zaplanowanej wcześniej funkcjonalności.
Jak wybrać projekt domu idealnego?
Już na etapie wyboru projektu domu można zwrócić uwagę na jego styl i preferencje domowników. Ważne są nie tylko parametry typowo techniczne, ale również estetyka domu, a także plan późniejszej aranżacji wnętrz. Projekt domu w stylu dworkowym, mała rezydencja, dom tradycyjny, a może nowoczesny dom energooszczędny? Duże otwarte przestrzenie czy kompaktowy domek, który optymalnie wykorzystuje każdy cm2 powierzchni? Styl domu i jego funkcjonalność powinny być zgodne z preferencjami domowników, ponieważ to oni muszą się tu dobrze czuć. Jak wybrać projekt domu idealnego dla rodziny? Określić precyzyjnie swoje potrzeby, wymagania i możliwości budżetowe (zarówno, jeśli chodzi o budowę domu, jak i o jego późniejszą eksploatację) – to klucz do tego, by również za parę lat nadal cieszyć się urokiem swojego domu marzeń.